راهنمای کامل الکترود جرقه زن مشعل: از تنظیم تا عیب‌یابی و قیمت
الکترود جرقه زن مشعل، که با نام‌های جرقه زن مشعل یا میله جرقه زن نیز شناخته می‌شود، قطعه‌ای حیاتی برای شروع فرآیند احتراق در انواع مشعل‌های گازی، گازوئیلی و صنعتی است. این قطعه به ظاهر ساده، وظیفه بسیار مهمی را بر عهده دارد: ایجاد یک قوس الکتریکی (جرقه) با ولتاژ بالا برای مشتعل کردن مخلوط سوخت و هوا. عملکرد صحیح این قطعه برای راه‌اندازی ایمن و قابل اطمینان جرقه زن مشعل موتورخانه و سایر سیستم‌های گرمایشی ضروری است.
ساختار و عملکرد جرقه زن مشعل
یک الکترود جرقه‌زن از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
عایق سرامیکی: بدنه‌ای مقاوم در برابر حرارت و ولتاژ بالا که از نشت جریان الکتریکی به بدنه مشعل جلوگیری می‌کند.
میله فلزی (الکترود): یک هادی فلزی که در مرکز سرامیک قرار گرفته و ولتاژ بالا را از ترانسفورماتور جرقه به نوک خود منتقل می‌کند.
فرآیند جرقه زدن به این صورت است که کنترلر مشعل (رله) به ترانسفورماتور جرقه‌زن فرمان می‌دهد. ترانس، ولتاژ برق شهر را به چندین هزار ولت افزایش داده و از طریق کابل ولتاژ قوی به الکترود منتقل می‌کند. این ولتاژ بالا باعث ایجاد یک قوس الکتریکی قدرتمند بین نوک الکترود و بدنه مشعل (یا الکترود دیگر) شده و سوخت را مشتعل می‌سازد.
انواع الکترود جرقه زن
الکترودها بر اساس نوع سوخت و کاربرد مشعل، طراحی و ابعاد متفاوتی دارند.
۱. جرقه زن مشعل گازی
این الکترودها برای استفاده در مشعل‌های با سوخت گاز طبیعی طراحی شده‌اند. مهم‌ترین نکته در جرقه زن مشعل گازی، فاصله نوک الکترود تا بدنه مشعل است که باید بسیار دقیق تنظیم شود.
فاصله استاندارد: برای اکثر مشعل‌های گازی، این فاصله باید حدود ۳ میلی‌متر باشد. این فاصله تضمین می‌کند که جرقه به اندازه کافی قوی و متمرکز برای اشتعال گاز باشد.
عبارات کلیدی: عباراتی مانند "الکترود جرقه زن مشعل گازی ۱ تا ۳" یا "الکترود جرقه‌زن مشعل گازی ۳ تا ۵" معمولاً به همین محدوده فاصله استاندارد (بر حسب میلی‌متر) اشاره دارند که بسته به طراحی مشعل می‌تواند متغیر باشد.
۲. جرقه زن مشعل گازوئیلی
این الکترودها برای مشعل‌هایی که با سوخت مایع (گازوئیل) کار می‌کنند، استفاده می‌شوند. به دلیل تفاوت در نحوه پاشش و اشتعال سوخت مایع، فاصله نوک الکترود در این مدل‌ها بیشتر است.
فاصله استاندارد: برای جرقه زن مشعل گازوئیلی، این فاصله معمولاً حدود ۷ میلی‌متر تنظیم می‌شود.
۳. جرقه زن مشعل صنعتی
جرقه زن مشعل صنعتی برای کاربردهای سنگین و کوره‌های بزرگ طراحی می‌شود. این الکترودها معمولاً ابعاد بزرگ‌تری دارند و از مواد مقاوم‌تری ساخته می‌شوند تا بتوانند در برابر حرارت بسیار بالا و شرایط کاری مداوم مقاومت کنند.
تنظیم و نگهداری جرقه زن مشعل گازی
تنظیم جرقه زن مشعل گازی و نگهداری صحیح آن برای عملکرد بدون نقص مشعل حیاتی است. این کار باید توسط سرویس‌کار مجرب انجام شود.
- تنظیم فاصله (گپ): همانطور که اشاره شد، فاصله نوک الکترود از بدنه باید برای مشعل گازی ۳ میلی‌متر و برای مشعل گازوئیلی ۷ میلی‌متر باشد. فاصله کم یا زیاد می‌تواند مانع از تشکیل جرقه مناسب شود.
- تمیزکاری: با گذشت زمان، رسوبات کربن و دوده روی عایق سرامیکی و نوک فلزی می‌نشیند. این لایه می‌تواند باعث نشت جریان و "دزدیده شدن" جرقه شود. الکترود باید به طور منظم با یک پارچه خشک تمیز شود.
- بررسی سلامت فیزیکی: عایق سرامیکی را برای هرگونه ترک خوردگی بررسی کنید. یک ترک کوچک می‌تواند باعث اتصال کوتاه ولتاژ بالا به بدنه مشعل و عدم تشکیل جرقه در نوک الکترود شود.
- کابل‌های ولتاژ قوی: کابل‌های اتصال ترانس به الکترود باید از نظر سلامت و کیفیت عایق بررسی شوند. طول این کابل‌ها در مجموع نباید از یک متر تجاوز کند.
عیب‌یابی: علت جرقه نزدن مشعل گازی چیست؟
اگر مشعل شما روشن نمی‌شود و جرقه‌ای مشاهده نمی‌کنید، دلایل مختلفی می‌تواند وجود داشته باشد. بر اساس راهنمای فنی، موارد زیر از دلایل اصلی هستند:
- مشکل در ترانس جرقه: ممکن است ترانسفورماتور سوخته باشد یا به درستی عمل نکند.
- قطعی در سیم‌کشی: اتصالات برق ورودی به ترانس جرقه را بررسی کنید. همچنین باید از رسیدن فرمان الکتریکی از رله (معمولاً پایه شماره ۳) به ترانس اطمینان حاصل کرد.
- خرابی کابل‌های ولتاژ قوی: ترک، پوسیدگی یا نزدیکی بیش از حد کابل‌ها به یکدیگر یا به بدنه فلزی می‌تواند باعث تخلیه ولتاژ قبل از رسیدن به الکترود شود.
- فاصله نامناسب الکترود: فاصله نوک الکترود بیش از حد استاندارد است.
- خرابی الکترود: عایق سرامیکی الکترود ترک خورده یا کیفیت پایینی دارد.
عوامل موثر بر قیمت جرقه زن مشعل
قیمت جرقه زن مشعل به عوامل مختلفی بستگی دارد. هنگام استعلام قیمت جرقه زن مشعل گازی یا سایر مدل‌ها، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- نوع و ابعاد: الکترودهای صنعتی و بزرگ‌تر قیمت بالاتری نسبت به مدلهای خانگی دارند.
- کیفیت مواد: کیفیت سرامیک و آلیاژ به کار رفته در میله فلزی تاثیر مستقیمی بر طول عمر و قیمت قطعه دارد.
- برند سازنده: برندهای مختلف ممکن است قیمت‌های متفاوتی برای محصولات خود ارائه دهند.
- طراحی خاص: برخی مشعل‌ها (مانند محصولات ایران رادیاتور) ممکن است به الکترودهایی با طراحی خاص نیاز داشته باشند که بر قیمت آن‌ها تاثیر می‌گذارد.
