🔥 یون مشعل گازی چیست و چرا اهمیت دارد؟ | راهنمای کامل انتخاب و قیمت
یون مشعل گازی چیست؟
یون مشعل (که به آن میله یونیزاسیون، میله یون یا الکترود یون هم گفته می‌شود) یکی از مهم‌ترین قطعات ایمنی مشعل‌های گازی و گازوئیلی است.
این قطعه وظیفه دارد وجود شعله در محفظه احتراق را کنترل کند تا در صورت خاموش شدن شعله، بلافاصله گاز قطع شود و خطر انفجار یا نشتی به وجود نیاید.
یون مشعل چطور کار می‌کند؟
عملکرد یون مشعل بر اساس تشخیص جریان الکتریکی ضعیف حاصل از یونیزاسیون شعله است:
- الکترود یون داخل شعله قرار می‌گیرد.
- هنگام احتراق، شعله باعث ایجاد یک جریان الکتریکی بسیار ضعیف می‌شود.
- یون مشعل این سیگنال را به برد کنترل یا رله مشعل منتقل می‌کند.
- اگر شعله وجود نداشته باشد → رله فرمان قطع گاز می‌دهد.
تفاوت میله یونیزاسیون و الکترود جرقه‌زن مشعل
مشعل‌های گازی و گازوئیلی برای روشن شدن و کارکرد ایمن نیازمند قطعاتی هستند که فرآیند جرقه‌زنی و کنترل شعله را انجام دهند.
دو قطعه اصلی که همیشه با هم اشتباه گرفته می‌شوند عبارت‌اند از:
- میله یونیزاسیون (یون مشعل)
- الکترود جرقه‌زن (یون جرقه‌زن)
در ادامه به صورت دقیق تفاوت این دو را بررسی می‌کنیم.
الکترود جرقه‌زن مشعل چیست؟
الکترود جرقه‌زن (Ignition Electrode) قطعه‌ای است که وظیفه ایجاد جرقه اولیه برای روشن شدن شعله را دارد.
🔹 عملکرد:
- هنگام شروع به کار مشعل، برق ولتاژ بالا به الکترود جرقه‌زن منتقل می‌شود.
- این قطعه جرقه‌ای ایجاد می‌کند که ترکیب سوخت و هوا را مشتعل می‌سازد.
- پس از روشن شدن شعله، کار آن تمام می‌شود.
📌 به بیان ساده: الکترود جرقه‌زن فقط برای روشن کردن شعله استفاده می‌شود.
میله یونیزاسیون (یون مشعل) چیست؟
میله یونیزاسیون یا الکترود یون (Ionization Electrode) قطعه‌ای است که وظیفه کنترل و تشخیص شعله را دارد.
🔹 عملکرد:
- پس از روشن شدن مشعل، الکترود یون داخل شعله قرار می‌گیرد.
- وجود شعله باعث ایجاد جریان الکتریکی ضعیفی (پدیده یونیزاسیون) می‌شود.
- یون این سیگنال را به برد کنترل یا رله مشعل ارسال می‌کند.
- اگر شعله خاموش شود → برد دستور قطع گاز را می‌دهد.
📌 به بیان ساده: میله یونیزاسیون نقش ایمنی دارد و وجود شعله را بررسی می‌کند.
تفاوت اصلی یونیزاسیون و جرقه‌زن
| ویژگی |
الکترود جرقه‌زن |
میله یونیزاسیون |
| وظیفه |
روشن کردن شعله |
تشخیص وجود شعله |
| زمان عملکرد |
فقط لحظه روشن شدن |
در طول عملکرد مشعل |
| ارتباط با برد |
تولید جرقه از طریق ترانس جرقه |
ارسال سیگنال شعله به برد |
| نقش در ایمنی |
روشن‌سازی اولیه |
جلوگیری از خطر انفجار و نشتی گاز |
| ظاهر |
الکترود فلزی + سرامیک |
الکترود فلزی باریک + سرامیک مقاوم |
آیا امکان ترکیب این دو قطعه وجود دارد؟
✅ بله امکان دارد. در برخی مشعل‌های گازی کوچک یا پکیج‌های دیواری، الکترود جرقه‌زن و میله یونیزاسیون در یک قطعه مشترک طراحی می‌شوند. اما در مشعل‌های صنعتی و ظرفیت بالا، این دو قطعه معمولاً جداگانه نصب می‌شوند تا ایمنی و عملکرد دقیق‌تری داشته باشند.
اجزای یون مشعل
- میله سرامیکی مقاوم در برابر حرارت
- الکترود فلزی (میله یون)
- محل اتصال کابل ولتاژ یا سیگنال
- پایه نصب روی مشعل
انواع یون مشعل
| نوع یون |
کاربرد |
| یون جرقه‌زن |
روشن کردن اولیه شعله |
| یون تشخیص شعله |
کنترل وجود یا عدم وجود شعله |
| ترکیبی (جرقه‌زن + تشخیص شعله) |
در برخی مشعل‌های گازی و پکیج‌های دیواری |
علائم خرابی یون مشعل
- روشن نشدن مشعل
- خاموش شدن ناگهانی مشعل بعد از چند ثانیه
- ایجاد خطای "عدم تشخیص شعله" در برد یا رله مشعل
- تغییر رنگ یا شکستن سرامیک یون
نکات انتخاب یون مشعل
- سازگاری با مدل مشعل (گازی، گازوئیلی، ایران رادیاتور، شوفاژکار، ریلو و …)
- طول میله یونیزاسیون متناسب با محفظه احتراق
- طول و قطر چینی (سرامیک)
- کیفیت سرامیک مقاوم در برابر حرارت بالا
قیمت یون مشعل چقدر است؟
قیمت یون یا میله یونیزاسیون مشعل بسته به عوامل زیر متفاوت است:
- برند (ایرانی یا خارجی مثل دانفوس، سانتک)
- نوع (جرقه‌زن، تشخیص شعله، ترکیبی)
- طول میله و جنس سرامیک
- سازگاری با مشعل‌های مختلف (خانگی یا صنعتی)
💰 قیمت یون مشعل گازی در ایران از حدود ۲۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و در مدلهای خارجی تا بالای ۱ میلیون تومان نیز می‌رسد.
جمع‌بندی
- یون مشعل، قطعه‌ای ایمنی برای تشخیص شعله است.
- بدون یون، مشعل به هیچ عنوان ایمنی لازم را نخواهد داشت.
- تفاوت یون جرقه‌زن و یون تشخیص شعله باید شناخته شود.
- برای خرید، باید به نوع، برند و سازگاری یون با مشعل دقت کرد.
